Σίγουρα γνωρίζετε ότι ο διαλογισμός βοηθά στη μείωση του άγχους, στη βελτίωση της αυτοσυγκέντρωσης και στην αύξηση της ευτυχίας. Αυτό που πολλοί όμως δεν γνωρίζουν είναι ότι ο διαλογισμός μπορεί να βελτιώσει και να ενισχύσει την υγεία μας. Εδώ παρουσιάζονται κάποια από τα οφέλη που μας προσφέρει ο διαλογισμός για καλύτερη και πιο υγιή ζωή.
1. Μειώνει την Υψηλή Αρτηριακή Πίεση
Η υπέρταση είναι ένας από τους κύριους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια και μπορεί να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Από το 2013, η Αμερικανική Ένωση Καρδιάς απαρίθμησε το διαλογισμό ως κλινικά αποδεδειγμένη συμπληρωματική θεραπεία. Σε μια επισκόπηση επιστημονικής έρευνας, βρήκαν ισχυρές αποδείξεις ότι η πρακτική του διαλογισμού μπορεί να μειώσει την υψηλή αρτηριακή πίεση (1). Δεν είμαστε ακόμη σίγουροι πως λειτουργεί αυτό ή αν κάποιες μορφές διαλογισμού είναι καλύτερες από άλλες, αλλά αν έχετε υπέρταση (ή θέλετε να την αποτρέψετε), ο διαλογισμός μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μέρος της θεραπευτικής σας στρατηγικής.
2. Επιβραδύνει την Κυτταρική Γήρανση
Αποτελεί έκπληξη οτι η επιστημονικές έρευνες αρχίζουν να διαπιστώνουν ότι ο διαλογισμός μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία βιολογικής γήρανσης. Όταν τα κύτταρα μας διαιρούνται, το DNA προστατεύεται από μεγάλες πρωτεΐνες που ονομάζονται τελομερή. Καθώς μεγαλώνουμε, τα τελομερή μας ολοένα μικραίνουν, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα κυτταρικής βλάβης. Καθώς οι βλάβες των κυττάρων συσσωρεύονται με την πάροδο των ετών, η γενική μας υγεία υποφέρει.
Αν μπορούσαμε να βρούμε έναν τρόπο να σταματήσουμε τα τελομερή από το να μικραίνουν, θα ήταν σαν να ανακαλύπταμε το ελιξίριο αιώνιας νεότητας. Τώρα, ας είμαστε ειλικρινείς, ο διαλογισμός δεν θα σταματήσει τον οργανισμό σας να γερνάει, αλλά οι επιστήμονες βρίσκουν ενδείξεις ότι ο διαλογισμός επιβραδύνει τη σμίκρυνση των τελομερών. Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι ο διαλογισμός ενεργοποιεί τα γονίδια που παράγουν τελομεράση, ένα φυσικό ένζυμο που αποτρέπει τα τελομερή να μικραίνουν (2). Αυτό σημαίνει ότι ο διαλογισμός μπορεί να μας προστατεύσει από τη πτώση της υγείας που σχετίζεται με την ηλικία σε κυτταρικό επίπεδο.
3, Βοηθά στην Πρόληψη του Διαβήτη
Όταν τρώμε ζάχαρη, το σώμα μας χρησιμοποιεί ινσουλίνη για να τη διασπάσει. Ο διαβήτης τύπου II προκαλείται από την αντίσταση στην ινσουλίνη – το σώμα εξακολουθεί να παράγει ινσουλίνη, αλλά σταματά να λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά. Τελικά, το πάγκρεας δεν μπορεί να παράγει αρκετή ινσουλίνη για να διασπάσει τη ζάχαρη στο αίμα, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον διαβήτη.
Οι έρευνες δείχνουν ότι ο διαλογισμός βοηθά το σώμα να ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος με την αποτελεσματικότερη χρήση της ινσουλίνης (3). Η κορτιζόλη- η ορμόνη του στρες-συμβάλλει σημαντικά στην αντίσταση στην ινσουλίνη και ο διαλογισμός οδηγεί σε χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης και αυτό έχει ως αποτέλεσμα στη συνέχεια να επιτρέπει στην ινσουλίνη να κάνει σωστά την εργασία της.
Εάν έχετε ήδη διαβήτη, ο διαλογισμός δεν θα είναι μια θεραπεία, αλλά μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τις επιπτώσεις της ασθένειας. Εάν κινδυνεύετε να αναπτύξετε διαβήτη, ο διαλογισμός μπορεί να αποτελέσει βασικό μέρος του σχεδίου πρόληψης.
4. Βοηθά στην Καταπολέμηση του Αλτσχάιμερ
Από την ηλικία των 30 και μετά ο εγκέφαλος μας αρχίζει να χάνει νευρώνες φυσικά. Αυτή η διαδικασία σταδιακού εκφυλισμού στον εγκέφαλο θέτει τους ηλικιωμένους σε κίνδυνο της μείωσης της γνωστικής ικανότητας που οδηγεί στη νόσο του Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών άνοιας. Οι μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου έχουν δείξει ότι οι μακροπρόθεσμοι διαλογιστές χάνουν λιγότερη εγκεφαλική ύλη με την ηλικία. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι το πάχος του φλοιού στον εγκέφαλο των διαλογιστών ηλικίας 40-50 ετών ήταν το ίδιο με τους μη διαλογιστές ηλικίας 20 έως 30 ετών (4).
Αλλά τι συμβαίνει εάν είστε ήδη μεγαλύτεροι και δεν έχετε διαλογιστεί όλη τη ζωή σας; Ο διαλογισμός μπορεί ακόμα να βοηθήσει, ειδικά στην κρίσιμη περίοδο, όταν υπάρχουν πρώιμα σημάδια μείωσης της γνωστικής ικανότητας, αλλά η πλήρης εμφάνιση άνοιας δεν έχει ακόμα εμφανιστεί. Όταν διαλογιζόμαστε, εξασκούμε τον εγκέφαλο με νέο τρόπο. Η εκμάθηση μιας νέας δεξιότητας, η βελτίωση της συγκέντρωσης και η οικοδόμηση περισσότερης συνειδητής επίγνωσης όλα διεγείρουν την ανάπτυξη νέων νευρώνων (5). Επιπλέον, η μείωση του στρες προστατεύει τις υπάρχουσες δομές του εγκεφάλου από περαιτέρω βλάβες (6).
5. Μειώνει τον Χρόνιο Πόνο
Ο χρόνιος πόνος και το συχνά συναφές πρόβλημα του εθισμού στα οπιοειδή είναι μερικές από τις μεγαλύτερες κρίσεις δημόσιας υγείας που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία. Για χιλιάδες χρόνια, οι παραδόσεις που χρησιμοποιούσαν το διαλογισμό γνώριζαν τα απίστευτα οφέλη του για τη μείωση του πόνου. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει συγκεντρωθεί ένα εντυπωσιακό ποσό επιστημονικής έρευνας για να υποστηρίξει αυτούς τους ισχυρισμούς.
Ο διαλογισμός βοηθά στη διαχείριση του χρόνιου πόνου αυξάνοντας την ενεργοποίηση σε αρκετές περιοχές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν την αντίληψη του πόνου και μειώνοντας την αρνητική συναισθηματική απόκριση που συνδέεται με την εμπειρία του πόνου (7). Επιπλέον, το άγχος είναι γνωστό ότι χειροτερεύει τον χρόνιο πόνο, οπότε με το να μειώνει το άγχος, ο διαλογισμός επιβραδύνει την ένταση του πόνου.
Ενθαρρυντικά, μια μελέτη έδειξε ότι ακόμη και αρχάριοι διαλογιστές θα μπορούσαν να δουν μια σημαντική μείωση της σοβαρότητας του πόνου μετά από μόλις λίγες εβδομάδες πρακτικής με διαλογισμό ενσυνειδητότητας (8).
6. Βελτιώνει τη Λειτουργία του Ανοσοποιητικού Συστήματος
Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα απίστευτα εξελιγμένο σύστημα για τον εντοπισμό και την καταστροφή των παθογόνων που απειλούν την υγεία μας και είναι στενά συνδεδεμένο με το νευρικό μας σύστημα. Όταν έχουμε εξασθενημένο ανοσοποιητικό, είμαστε επιρρεπείς στις λοιμώξεις.
Η πρακτική στον ενσυνείδητο (mindfulness) διαλογισμό έχει συνδεθεί με μειωμένους δείκτες για φλεγμονή (9). Επίσης, μια άλλη μελέτη δείχνει ότι οι ασθενείς θετικοί στον HIV που ασκούν ενσυνείδητο διαλογισμό επιβραδύνουν τη μείωση του αριθμού των κυττάρων CD-4. Αυτά είναι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού που αποτρέπουν την αναπαραγωγή του ιού (10). Δεν είναι ακόμα γνωστό ακριβώς πώς λειτουργεί ο διαλογισμός και ωφελεί το ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά είναι πιθανό ότι το μειωμένο άγχος και η βελτιωμένη αυτορρύθμιση να παίζουν σημαντικό ρόλο.
Μία άλλη μελέτη (11) έδειξε μείωση της έκφρασης του προ-φλεγμονώδους γονιδίου σε ηλικιωμένους ενήλικες.
Επίσης, ο διαλογισμός ενισχύει τα αντισώματα. Μια έρευνα (12) επιβεβαίωσε ότι, μετά από εβδομαδιαία εκπαίδευση (καθοδηγούμενης πρακτικής) διαλογισμού για 8 εβδομάδες, 48 βιοτεχνολόγοι είχαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων από την ομάδα ελέγχου (συνεργάτες που δεν διαλογίστηκαν) καθώς και υψηλότερα επίπεδα από ό, τι πριν από τη μελέτη.
Ο διαλογισμός διεγείρει τις περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο ενσυνείδητος (mindfulness) διαλογισμός έχει δείξει αυξήσεις της ηλεκτρικής δραστηριότητας στον προμετωπιαίο φλοιό, τη δεξιά πρόσθια νησίδα και τον δεξιό ιππόκαμπο, τα οποία αποτελούν όλα μέρη που ελέγχουν τα θετικά συναισθήματα, την επίγνωση και το άγχος. Αυτές είναι και οι περιοχές του εγκεφάλου που λειτουργούν ως κέντρο εντολών για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Όταν διεγείρονται, βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά.
Αυτά τα ευρήματα φέρνουν στο επίκεντρο ένα σαφές μήνυμα: Η αντιδραση μας σε πιθανή ασθένεια, όπως την διαχειρίζεται το ανοσοποιητικό σύστημα, βελτιώνεται με το διαλογισμό. Αυτό συμβαδίζει με ένα άλλο ισχυρό μήνυμα: η ευαισθησία σε χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης τύπου 2, η παχυσαρκία, οι καρδιακές παθήσεις και η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι οποίες δεν είναι αποτέλεσμα από την εισβολή μικροβίων, μειώνονται επίσης μέσω του διαλογισμού. Ολόκληρο το σύστημα μυαλό-σώμα εισέρχεται σε μια φυσική κατάσταση ισορροπίας, το κλειδί για μια υψηλότερη υγεία.
Οπότε ποιο πρόγραμμα μπορείτε να ακολουθήσετε που να εστιάζει ειδικά στην πρόληψη των ασθενειών, ειδικά τις περιόδους των ιώσεων;
1. Διαλογιστείτε πρωί και βράδυ.
2. Μειώστε και αποφύγετε το στρες καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα αποδυναμώνεται πιο γρήγορα όταν οι ορμόνες τους στρες αυξάνονται.
3. Φροντίστε να έχετε επαρκή ύπνο, ο οποίος συνδέεται άμεσα με τη λειτουργία του εγκεφάλου και τα επίπεδα των ορμονών.
Ανεξάρτητα από τους ακριβείς μηχανισμούς, υπάρχουν αρκετές έρευνες και στοιχεία ότι η πρακτική στον διαλογισμό βοηθά στην ενίσχυση της άμυνας μας απέναντι στις ασθένειες και προάγει την ευεξία. Και ενώ είμαστε πολύ μακριά από το να αποτελεί ο διαλογισμός μια καθιερωμένη πρακτική θεραπείας-ο οποίος δεν φέρει και παρενέργειες -αυτές οι έρευνες ανοίγουν το δρόμο για την προσθήκη μιας νέας έκφρασης ευεξίας : “Ένας διαλογισμός την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα”.
Εάν θεωρείτε το άρθρο ενδιαφέρον θα ήθελα να σας προτείνω τον καθοδηγούμενο διαλογισμό μου "Καλή Υγεία"
Πηγές
1. Brook, R., et al. (2013). Beyond medications and diet: alternative approaches to lowering blood pressure: a scientific statement from the american heart association. Hypertension, 61, 1360–1383.
2. Jacobs, T., et al (2011). Intensive meditation training, immune cell telomerase activity, and psychological meditators. Psychoneuroendocrinology, 36, 664–681.
3. Paul-Labrador, M., et al. (2006). Effects of a randomized controlled trial of Transcendental Meditation on components of the metabolic syndrome in subjects With coronary heart disease. Archives of Internal Medicine, 166, 1218–1224.
Loucks E., et al. (2016). Associations of mindfulness with glucose regulation and diabetes. American Journal of Health Behavior, 40, 258–267.
4. Pagnoni, G., & Cekic, M. (2007). Age effects on gray matter volume and attentional performance in Zen meditation. Neurobiology of Aging, 28, 1623–1627.
Lazar, S., et al. (2005). Meditation experience is associated with increased cortical thickness. Neuroreport, 16, 1893–1897.
5. Rebecca E., et al (2013). Meditation’s impact on default mode network and hippocampus in mild cognitive impairment: A pilot study. Neuroscience Letters, 556, 15-19.
6. Sonia J., et al. (1998). Cortisol levels during human aging predict hippocampal atrophy and memory deficits. Nature Neuroscience 1, 69–73.
7. See Chapter 3 of Verhaeghen, P. (2017). Presence: How Mindfulness and Meditation Shape Your Brain, Mind, and Life. New York: Oxford University Press.
8. Zeidan, F., Gordon, N., Merchant, J. and Goolkasian, P. (2010). The effects of brief mindfulness meditation training on experimentally induced pain. The Journal of Pain, 11, 199–209.
9. Creswell, D., et al. (2016). Alterations in resting-state functional connectivity link mindfulness meditation with reduced interleukin-6: a randomized controlled trial. Biological Psychiatry, 80, 53–61.
10. Creswell, J. Myers, H., Cole, S. and Irwin, M. (2009). Mindfulness meditation training effects on CD4+ T lymphocytes in HIV-1 infected adults: a small randomized controlled trial. Brain, Behavior, and Immunity. 23, 184–188.
11. Creswell, D., et al. (2012). Mindfulness-Based Stress Reduction training reduces loneliness and pro-inflammatory gene expression in older adults: A small randomized controlled trial. Brain, Behavior, and Immunity, 26 (7), 1095-1101
12. Davidson RJ1, et al (2003). Alterations in brain and immune function produced by mindfulness meditation. Psychosom Med., 65(4), 564-70.