Τι σημαίνει Ενσυνειδητότητα
Η Ενσυνειδητότητα (mindfulness) είναι μια κατάσταση επίγνωσης του νου και του σώματος όπου περιλαμβάνει τον ‘συντονισμό’ στην παρούσα στιγμή, με ανοιχτό πνεύμα και περιέργεια. Η Ενσυνειδητότητα είναι μια κατάσταση ολοκληρωτικής αφύπνισης στη ζωή έχοντας επίγνωση της παρούσας στιγμής χωρίς να αποσπάται η προσοχή. Η σκέψη εστιάζεται στο παρόν και όχι στο παρελθόν ή στις ανησυχίες και αγωνίες για το μέλλον- που είναι συχνά η προεπιλεγμένη λειτουργία του εγκεφάλου μας.
Η επίγνωση της Ενσυνειδητότητας είναι μια ικανότητα που όλοι μας διαθέτουμε και απλά χρειάζεται ενδυνάμωση μέσω της πρακτικής. Η Ενσυνειδητότητα μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από την καθοδηγούμενη απεικόνιση, την επικέντρωση και εκμάθηση χαλαρωτικών αναπνοών, το διαλογισμό αλλά και με καθημερινές δραστηριότητες Ενσυνειδητότητας που χρησιμοποιούν τις αισθήσεις για να αγκιστρώσουν την προσοχή: συνειδητό περπάτημα, ακρόαση χαλαρωτικής μουσικής, φαγητό και συζήτηση. Η Ενσυνειδητότητα αποτελεί ένα κλινικά αποδεδειγμένο εργαλείο για την υποστήριξη και προώθηση της ευημερίας και της ψυχικής υγείας μειώνοντας το άγχος και επιτρέποντας την πληρέστερη εμπειρία της ζωής.
Γιατί ως γονείς να κάνετε πρακτική στην Ενσυνειδητότητα
Ο τρόπος που αλληλεπιδράμε με τα παιδιά σας έχει τεράστιο αντίκτυπο τόσο στον τρόπο που σκέφτονται για τον εαυτό τους όσο και στα επίπεδα της προσωπικής τους ανθεκτικότητας. Σε μια έρευνα βρέθηκε ότι τα παιδιά προτιμάνε να αλληλεπιδρούν με ενήλικες που χρησιμοποιούν την Ενσυνειδητότητα στη ζωή τους και ότι τα παιδιά, που αλληλεπιδρούν με ενήλικες που δεν εξασκούν την Ενσυνειδητότητα στην καθημερινή τους ζωή, υποτιμούν τον εαυτό τους (Langer, Cohen & Djikic, 2010, Journal of Applied Social Psychology).
Τα οφέλη της Ενσυνειδητότητας στα παιδιά
Έρευνες δείχνουν ότι η πρακτική στην Ενσυνειδητότητα αυξάνει τη συνδεσιμότητα στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου ο οποίος συνδέεται με τη βελτίωση της προσοχής, τη διαδικασία της μνήμης και των ικανοτήτων της λήψης αποφάσεων.
Η πρακτική στην Ενσυνειδητότητα περιλαμβάνει τον συντονισμό των εσωτερικών με των εξωτερικών εμπειριών μέσω της περιέργειας και της εξερεύνησης με αποτέλεσμα την αυξημένη αυτογνωσία, την κοινωνική επίγνωση και την αυτοπεποίθηση.
Η πρακτική στην Ενσυνειδητότητα αυξάνει την ικανότητα των παιδιών να αυτορρυθμίζουν τα συναισθήματα τους, ειδικά τα δύσκολα συναισθήματα, όπως τον φόβο και το άγχος, μέσω της αναπνοής και άλλων τεχνικών.
Έχει αποδειχθεί ότι η Ενσυνειδητότητα βελτιώνει την ενσυναίσθηση, την ικανότητα να κατανοούμε πως σκέφτεται ή πως αισθάνεται κάποιος άλλος, η οποία αυξάνει την επίγνωση των παιδιών για τους άλλους και τα βοηθάει να χτίζουν θετικές σχέσεις.
Ενσυνειδητότητα και παιδική ψυχική υγεία
Η πρακτική στην Ενσυνειδητότητα μειώνει τη σοβαρότητα της κατάθλιψης, του άγχους και της ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) στα παιδιά.
Η Ενσυνειδητότητα ενισχύει την ανθεκτικότητα παρέχοντας στα παιδιά δεξιότητες που τα βοηθάνε να διαχειρίζονται καλύτερα το άγχος καθώς επίσης και την πληρέστερη ενασχόληση με τον εαυτό τους και τον κόσμο.
Μια μελέτη του 2011 που δημοσιεύτηκε στo Journal of Child and family Studies κατέδειξε την αποτελεσματικότητα ενός προγράμματος Ενσυνειδητότητας οκτώ εβδομάδων για παιδιά ηλικίας 8-12 ετών με ΔΕΠΥ, συγχρόνως με ένα πρόγραμμα Ενσυνειδητότητας για τους γονείς τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το πρόγραμμα μείωσε την αναφορά των γονέων στη συμπεριφορά ΔΕΠΥ. Αυξήθηκε η επίγνωση Ενσυνειδητότητας ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά καθώς επίσης μειώθηκε σημαντικά το άγχος των γονέων. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3267931/)
Τέτοια προγράμματα μπορούν να έχουν υψηλή αποτελεσματική παρέμβαση είτε συγχρόνως είτε σε αντικατάσταση των παραδοσιακών φαρμακευτικών αγωγών για ΔΕΠΥ τα οποία παρουσιάζουν παρενέργειες και ενδέχεται να χάσουν την αποτελεσματικότητά τους με την πάροδο του χρόνου.
"Δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμα, μακροχρόνια οφέλη από τη λήψη των φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ ", δήλωσε στη New York Times ο James M. Swanson, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Irvine. "Αλλά η Ενσυνειδητότητα φαίνεται να εκπαιδεύει τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που έχουν μειωμένη δραστηριότητα στη ΔΕΠΥ. Γι ‘αυτό το λόγο η Ενσυνειδητότητα μπορεί να είναι τόσο σημαντική. Φαίνεται να στοχεύει στα αίτια." (https://well.blogs.nytimes.com/2014/05/12/exercising-the-mind-to-treat-attention-deficits/?mcubz=0)
Ενσυνειδητότητα για γονείς
Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε ως γονείς για να βοηθήσετε τα παιδιά σας είναι να συντονιστείτε πιο πολύ με την Ενσυνειδητότητα κάνοντας πιο τακτικά πρακτική σε εσάς τους ίδους. Όσο πιο παρόντες και ενσυνείδητοι είστε με τα παιδιά σας τόσο πιο χαρούμενα, ενσυνείδητα και ανθεκτικά θα είναι. Η πρακτική στην Ενσυνειδητότητα μπορεί να σας βοηθήσει να παραμένετε στην παρούσα στιγμή και να συμμετέχετε πληρέστερα όταν αλληλεπιδράτε με τα παιδιά σας. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γονείς ή όσοι φροντίζουν παιδιά που χρησιμοποιούν την Ενσυνειδητότητα στα παιδιά τους συμβάλλουν στη βελτίωση της αίσθησης της αυτοαξίας και της αυτοεκτίμησής τους.
Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς για να συντονίζεστε με την Ενσυνειδητότητα στην καθημερινή σας ζωή:
Με το να δίνετε προσοχή στο παιδί σας με καλή πρόθεση, στο εδώ και τώρα και χωρίς κριτική τότε αρχίζετε να δημιουργείτε μια οικογένεια με Ενσυνειδητότητα που μπορεί να οδηγήσει στην ίαση των σχέσεων και του περιβάλλοντος.
Για να ξεκινήσετε να δημιουργείτε μια οικογένεια με Ενσυνειδητότητα και να την ενσωματώσετε στις ζωές των παιδιών σας, ως γονείς μπορείτε να ξεκινήσετε με διαλογισμό, καθοδηγούμενη χαλάρωση και πρακτική σε τεχνικές αναπνοής. Την ώρα του οικογενειακού μεσημεριανού ή στο δείπνο μπορείτε να είστε σε Ενσυνειδητότητα με το να μην επιτρέψετε κινητά και τάμπλετ στο τραπέζι και να αφιερώσετε μια στιγμή ευγνωμοσύνης για το φαγητό. Επίσης, οι θετικές επιβεβαιώσεις είναι ένα καλό παράδειγμα Ενσυνειδητότητας. Μερικές επιπλέον προτάσεις είναι και οι παρακάτω:
Ενσυνείδητο Παιχνίδι:
αφιερώστε κάποια ώρα κάθε εβδομάδα για να παίζετε ενσυνείδητα με τα παιδιά σας. Κλείστε όλα όσα αποσπούν την προσοχή σας, όπως τηλεόραση και βάλτε μακριά το κινητό σας στο αθόρυβο. Προσπαθήστε να τους δώσετε την πλήρη προσοχή σας κατά τη διάρκεια αυτής της ώρας και εάν το μυαλό σας περιπλανιέται σε όλα όσα έχετε να κάνετε μην ανησυχείτε- αυτό ακριβώς κάνει το μυαλό! Εσείς απλά αξιοποιήστε την παρουσία του παιδιού σας ή των παιδιών σας ως άγκυρα για να επιστρέψετε στο εδώ και τώρα κάθε φορά που το μυαλό σας περιπλανιέται μακριά.
Ενσυνείδητη μαγειρική:
να μαγειρεύετε μαζί είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για να περνάτε ποιοτική ώρα. Βοηθήστε το παιδί σας να παρατηρήσει τα χρώματα, τη μυρωδιά, τη γεύση των συστατικών καθώς τα προσθέτετε για το φαγητό καθώς και την αφή των διαφορετικών υλικών που χρησιμοποιείτε καθώς μαγειρεύετε.
Ενσυνείδητο μεσημεριανό:
δημιουργήστε μια στιγμή, όλη η οικογένεια μαζί, για να εκτιμήσετε, να δείξετε ευγνωμοσύνη και να γευτείτε το φαγητό σας απλά αφιερώνοντας λίγα λεπτά στη σιωπή, τρώγοντας και απολαμβάνοντας το φαγητό. Είναι μια εκπληκτικά ωραία δραστηριότητα για να κάνετε όλη η οικογένεια μαζί, και αν την κάνετε τακτικά μπορεί να αποτελέσει μια υπέροχη τελετουργία
Ενσυνείδητο βούρτσισμα των δοντιών:
το να πείσετε τα παιδιά σας να βουρτσίζουν τα δόντια τους καθημερινά είναι μια μεγάλη πρόκληση, οπότε γιατί να μην τα προσκαλέσετε να προσπαθήσουν να το κάνουν ενσυνείδητα μαζί σας; Προσκαλέστε τα να δώσουν προσοχή στο πως αισθάνονται όταν έχουν την οδοντόβουρτσα στο στόμα τους καθώς και στην αίσθηση που νιώθουν με την γεύση της οδοντόκρεμας. Ρωτήστε τα ποια 3 διαφορετικά πράγματα παρατήρησαν στο σημερινό βούρτσισμα από το χθεσινό.
Ένα παιδί έχει εντυπώματα από πολλές επιρροές και όλα αυτά μαζί διαμορφώνουν μια προσωπικότητα. Όταν υπάρχει η προσέγγιση της Ενσυνειδητότητας στη ζωή, η προσωπικότητα του παιδιού μπορεί να εκδηλωθεί αληθινά και να γίνει αυτό που το ίδιο επιθυμεί- χωρίς να προσπαθεί να γίνει κάποιος που δεν επιθυμεί η καρδιά του αλλά αντιθέτως να γίνει αυτός που πραγματικά είναι μέσω της ανακάλυψης των ταλέντων του. Ταυτόχρονα, επιτρέπει στους γονείς να απογαλακτιστούν από αυτήν την τόσο αναλυτική, ανταγωνιστική, γραμμική σκέψη ζωής, οι οποίοι προσπαθούν να μεταφέρουν στα παιδιά τους συγκεκριμένους στόχους, κάτι που τελικά αγχώνει τόσο τους γονείς όσο και τα ίδια τα παιδιά.